In de jaren negentig van de vorige eeuw schreef niemand minder dan Alfred Vogel, in één van zijn vele boeken, over het mineraal magnesium het volgende:
‘Magnesium werkt ontspannend. Het mineraal heeft een gunstige invloed op onder andere nervositeit en het hartritme.’
Later werd in met name door supplementengigant Pharma Nord ondersteund onderzoek de belangrijke eigenschappen van magnesium herbevestigd. Ook het Voedingscentrum benadrukt de belangrijke rol van dit mineraal daar waar het gaat om ‘de overdracht van prikkels in spieren en in zenuwbanen.’
Maar achter deze op het eerste gezicht basale conclusies gaat een decennialange wetenschappelijke discussie vooraf. In de jaren zeventig van de vorige eeuw poneerden onderzoekers voor het eerst, de toen ophefmakende hypothese, dat de spierziekte ALS mede veroorzaakt zou kunnen worden door een tekort aan magnesium. Een alarmerende these, temeer daar bewezen werd dat ALS vaker voorkwam in gebieden waar de niveaus van magnesium en calcium in landbouwgrond lager waren dan gemiddeld. Doorslaggevend bewijs voor een direct verband tussen ALS en verarmde landbouwgrond is nooit gevonden, maar het onderzoek naar de natuurlijke gehaltes van calcium, magnesium en selenium in landbouwgrond is sindsdien een terugkerende constante.
Dit geldt des te meer voor selenium, ook wel bekend onder de naam seleen. Zo zijn de landbouwgronden in met name Noordwest-Europa van nature vrij arm aan selenium. Bewezen is dat Amerikaanse tarwe aanzienlijk meer selenium bevat dan die uit Noordwest-Europa. Een niet onbelangrijk gegeven, omdat selenium zo mogelijk nog belangrijker is dan magnesium. Seleen functioneert vooral als antioxidant, werkt cholesterolverlagend en helpt het lichaam te beschermen tegen de zogenoemde vrije radicalen, verontreinigende stoffen die schade toebrengen aan de lichaamscellen. Hierbij kunt u denken aan tabak, benzeen, zware metalen, luchtverontreiniging enzovoort. Daarnaast is dit sporenelement belangrijk voor een goede werking van de schildklier, en ondersteunt het een goed functioneren van hersenen, zenuwstelsel en afweersysteem. Vanwege de sterke antioxidant werking wordt selenium ook wel eens het anti-kanker mineraal genoemd.
Juist vanwege het relatief lage gehalte van selenium in landbouwgewassen in Noordwest-Europa klinkt de roep naar extra inname ervan steeds luider. In het in 2007 te Amsterdam georganiseerde avondsymposium ‘Selenium en Vergrijzing’ werd geconcludeerd dat de seleniumvoorziening in West-Europa ‘marginaal’ is. De conclusies van dit symposium werden datzelfde jaar gepubliceerd in een artikel voor het Tijdschrift voor Voeding en Diëtiek.
Nog volgens het artikel toonde epidemiologisch onderzoek een verband aan tussen een lage seleniumstatus en het procentueel hoger statistisch voorkomen van verschillende types van kanker. Nederlands onderzoek met duplicaat-maaltijden uit 1996 toonde al aan dat 68% van de mannen en 87% van de vrouwen een seleniuminname hadden van minder dan 50 microgram per dag. De Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid ligt op 60 microgram per dag voor gezonde volwassenen. In Finland is ondertussen besloten tot seleniumverrijking van de landbouwgronden door toevoeging van seleen aan meststoffen.
Weinig zonlicht in de winter, van nature seleniumarme landbouwgronden: deze wetenschappelijke discussies bewijzen, net als bij vitamine D, opnieuw het relatieve karakter van de Schijf van Vijf. Gedetailleerd onderzoek toont de kanttekeningen in die schijf aan, en steeds meer signalen wijzen op de noodzaak van occasioneel gebruik van voedingssupplementen. 
Ook stelt het de vaak overdreven gevaren van overmatig gebruik van supplementen in een juist, en onschuldig, daglicht. Zo is bekend dat een dagelijkse opname van meer dan 450 microgram selenium per dag schadelijk is. Dat klopt, maar zelfs de selenium supplementen met een hogere dosis, zoals bijvoorbeeld Bio-Seleen Forte van het Deense Pharma Nord, bevat niet meer dan 200 microgram in één capsule die per dag moet worden ingenomen. Nog minder dan de helft dus van de kritische bovengrens van 450 microgram, hoewel die 200 microgram 364% van de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid bevat.
Bij een normale inname van zelfs de meer krachtige supplementen zult u dus, ook in combinatie met voeding, de bovengrens niet overschrijden. Idealiter neemt u niet meer in dan 70 microgram selenium per dag, dat is ongeveer de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Lees aandachtig de bijsluiter en neem niet meer in dan vermeld. Op die manier maakt u veilig gebruik van onze supplementen.
Noot van de redactie:
Een lichtpuntje in het verhaal; technieken om synthetisch kwaliteitsproducten te kunnen leveren staan niet stil. De digitale revolutie zit in een treinversnelling en met de komst van blockchain zullen ook de boeren/producenten profiteren van deze ontwikkelingen op lange termijn. In hoeverre zij straks op grote schaal met superieure bio-technieken de groeiende bevolking kunnen blijven "bevoorraden" met producten van hoge kwaliteit, blijft natuurlijk de vraag.
Relevante producten:
- Magnesium
| Bronnen: Voedingscentrum.nl; ALS Centrum Nederland; Alfred Vogel, ‘Anders Beter Worden’, Harderwijk, 1996; Tijdschrift voor Voeding en Diëtiek 33 (4), p. 15 – 16. |