Power vitamine D en de Schijf van Vijf.

Ooit was het anders, maar de werking en inname van vitamine D (calciferol) staan de laatste tijd volop in de aandacht. Niet verwonderlijk aangezien deze in vet oplosbare vitamine zelfs bij een gezond eetpatroon maar ‘mondjesmaat’ binnenkomt.

Van nature is vitamine D vooral aanwezig in vette vis en kaas, maar alleen bij eerstgenoemde is de hoeveelheid per honderd gram hoog te noemen. Het consumeren van 100 gram eetbaar gedeelte Goudse Kaas of smeerkaas bijvoorbeeld, levert 1,25 microgram vitamine D op, wat vervolgens neerkomt op 12,5 procent van de ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid). Om de 100 procent van de ADH te bereiken, zou dan 800 gram kaas per dag moeten gegeten worden. Tonijn, oesters en regenboogforel doen het met respectievelijk 5, 8 en 9,4 microgram per 100 gram veel beter, maar dit soort producten wordt zelden dagelijks geconsumeerd. Ook margarine en bakboter scoren hoog: 4 microgram, maar ook hier per 100 gram. Niemand eet 100 gram margarine of bakboter per dag. Zelfs een combinatie van boterhammen met margarine en kaas levert geen hoge hoeveelheden op. Tweehonderd gram kaas betekent slechts vijfentwintig procent van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.

Zo is vitamine D in vergelijking met bijvoorbeeld vitamine C bijna schaars te noemen.

Desondanks is vitamine D erg belangrijk. Het is van vitaal belang bij de opname van kalk en fosfor uit het voedsel en zorgt dus voor onder andere gezonde tanden en sterke botten. Zoals u in onze blogs en artikelen kunt nalezen zijn er ondertussen recente wetenschappelijke inzichten bijgekomen, die vitamine D relateren aan een goed functionerend immuunsysteem, ter voorkoming van verschillende soorten psychische klachten en wellicht zelfs een verhoogde weerstand tegen het coronavirus. Er duiken sowieso steeds meer onderzoeken op waarin een link wordt gelegd tussen (winter)depressie en een tekort aan vitamine D.

Niet verwonderlijk, want het meest in het oog springende kenmerk van vitamine D is dat het lichaam zelf deze vitamine aanmaakt onder invloed van zonlicht. Maar hoeveel ervan wordt aangemaakt in de huid verschilt van persoon tot persoon. Dit is afhankelijk van je leeftijd, de hoeveelheid pigment in je huid en de duur van blootstelling aan de zon. Vooral de middagzon is belangrijk, want de golflengte van de uv-straling en de hoeveelheid onbedekte huid is bepalend voor de aanmaak. Echter verzorg je huid goed en blijf niet lang in de zon zonder bescherming! Zonnebanken bieden geen aanmaak van vitamine D.

Door de combinatie van relatief lage aanwezigheid in het voedsel en kans op weinig zonlicht in de wintermaanden, wordt vitamine D door de overheden in België en Nederland toegevoegd aan halvarine, margarine en bak- en braadproducten, en aan zuigelingenvoeding (1 tot 2,5 microgram per 100 kcal). Al in 1961 werd de toevoeging van vitamine D aan margarine verplicht gesteld; in de Verenigde Staten wordt het al sinds de jaren dertig van de vorige eeuw toegevoegd aan melkproducten.

Het Nederlands Voedingscentrum raadt, los van de verplichte vitamine D-druppels voor kinderen tot drie jaar, daarenboven supplementen aan voor meerdere categorieën mensen, waaronder mensen boven de 70 jaar, zwangere vrouwen, mannen en vrouwen met een donkere of getinte huidskleur, en ‘als je overdag niet veel in de zon komt, of de huid bedekt.’

Het mag duidelijk zijn: vitamine D is een sprekend voorbeeld van nut en zelfs noodzaak tot het nemen van een supplement. Los van de discussie of de door de overheden vastgelegde Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid niet te laag is ingeschat, toont vitamine D ook dat de Schijf van Vijf niet in alle gevallen de behoeftes dekt.

Overigens, hoe meer wetenschappelijk onderzoek de werking van vitamine D blootlegt, des te hoger worden de aanbevelingen. In 1996 zette het toenmalige ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur de dagelijkse inname van vitamine D nog op 5 microgram. Anno 2021 adviseert het Voedingscentrum een officiële richtlijn van 10 microgram per dag, een verdubbeling op slechts 25 jaar tijd.

Ernstige ziektes door chronisch vitaminegebrek komen gelukkig niet meer voor in onze samenleving. Maar bovenstaand voorbeeld leert ons dat voor een optimale inname en bijhorende positieve gezondheidseffecten, ook op latere leeftijd, de Schijf van Vijf niet allesbepalend is. Los van de moeilijkheid elke dag onder elke omstandigheid zich volgens die schijf te voeden, zijn er vitamines en mineralen die ‘zeldzamer’ zijn.

Relevante producten:
- bekijk hier onze vitamine D supplementen > > 💊